Küresel piyasalarda önümüzdeki hafta takip edilecek beş konu
2025’in önemli gelişmelerle dolu ilk yarısı sona ererken, ticaret gerilimleri, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) bağımsızlığına yönelik endişeler ve jeopolitik riskler, yılın kalanında da piyasalarda belirleyici olmaya devam edecek.
ABD tarım dışı istihdam verisi, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) düzenleyeceği yıllık konferans ve Çin’in satın alma yöneticileri endeksi (PMI) verileri önümüzde hafta piyasalarda yakından izlenecek.
1. YILIN İKİNCİ DEVRESİ
Yılın ilk yarısı geride kalırken, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ocak’ta göreve başlaması piyasaları sarsacağı öngörülen bir gelişmeydi. Ancak yaşanan sert dalgalanmalar, en deneyimli işlemcileri bile şaşırttı.
Bazı işlemciler bu dönemi, nesilde bir kez görülen “büyük değişim” olarak nitelendirdi. En güçlü kanıt ise doların serbest kur rejiminin başladığı 1970’lerden bu yana yılın ilk yarısında en kötü performansını göstermesi. Bu sırada, ABD’nin artan borç yüküne ilişkin endişeler çoğaldı.
ABD’nin “Muhteşem Yedili” olarak adlandırılan teknoloji şirketlerinin hisseleri yıl başından bu yana yatay seyrederken, Çinli büyük teknoloji şirketlerinin hisseleri yaklaşık %20 yükseldi. Altın fiyatları %25 artarken, Avrupa savunma şirketlerinin hisseleri %60 yükseldi.
Yılın ikinci yarısında da piyasalar nefes alamayacak gibi. Trump, 4 Temmuz ABD Bağımsızlık Günü’ne kadar “Büyük Güzel” bütçe paketini Kongre’den bir an önce geçirmekte kararlı.
Trump’ın gümrük vergilerini yükselttiği onlarca ülkeye tanıdığı 90 günlük erteleme de 9 Temmuz’da sona erecek.
2. ABD’DE İSTİHDAM VE BÜTÇE
ABD’de 3 Temmuz’da açıklanacak tarım dışı istihdam verisi, yatırımcıların Fed’in bir sonraki faiz indirimini ne zaman gerçekleştireceğini tartıştığı bir dönemde, istihdam piyasasının seyrine dair ipuçları verecek.
Reuters anketine katılan ekonomistler, ABD’de tarım dışı istihdamın Haziran’da 129,000 artmasını bekliyor. ABD’de tarım dışı istihdam Mayıs’ta 139,000 artmıştı. ABD 4 Temmuz’da Bağımsızlık Günü’nü kutlarken, Haziran tarım dışı istihdam verileri 3 Temmuz’da açıklanacak.
Faiz indirimlerini değerlendirirken istihdam piyasasındaki olası zayıflamayı da göz önünde bulunduran Fed, enflasyonu da yakından izliyor. Fed Başkanı Jerome Powell, bu hafta Kongre’de yaptığı açıklamada, artan gümrük vergileriyle yaz aylarında enflasyonun yükselmeye başlayabileceğini söyledi.
Yatırımcılar, Trump’ın vergi indirimleri ve kamu harcamalarını içeren yasa tasarısının Kongre’de nasıl ilerleyeceğini de yakından izliyor. Cumhuriyetçiler, tasarının 4 Temmuz Bağımsızlık Günü’nden önce Trump tarafından imzalanmasını umuyor.
3. ECB TOPLANTISI
Gelecek hafta Salı günü ECB, yıllık olarak düzenlediği toplantı için Portekiz’de bir araya gelecek. Görüşmelerde ECB başkanı Christine Lagarde ve Fed Başkanı Powell gibi faizleri belirleyen yetkililerin bitmek bilmeyen jeopolitik kargaşa hakkında ne söyledikleri ana gündem maddelerinden olacak.
Gerek Ortadoğu’da tekrar tırmanmaya başlayan gerilimin, gerek ABD’nin gümrük vergilerini yeniden yükseltmek için belirlediği 9 Temmuz tarihi, faiz indirimi konusunda atılacak adımlarda belirsizliğe sebep oluyor.
Yatırımcılar, ECB’nin para politikasının seyrine ilişkin ipuçlarını yakından takip edecekler. Trump’ın yeni Fed başkanını erkenden açıklamayı değerlendirmesiyle birlikte Powell yeniden gündeme gelirken Fed’in bağımsızlığına dair endişeler körüklendi.
ECB, Mart ayında başlayan strateji değerlendirmesinin sonuçlarını açıklayabilir. Pandemi sonrası yaşanan karmaşada yetkililer, kendilerine yöneltilen öz eleştiri çağrılarından kaçınarak geçen on yıldaki ekonomiye yönelik agresif teşvik kararlarının arkasında durdular.
Salı günü açıklanacak euro bölgesi TÜFE verisi, enflasyonun Mayıs ayında yüzde 2 olan hedefinin altında kaldıktan sonra Haziran ayında bu hedefe dönüp dönmediğini gösterecek.
4. ÇİN’İN AKSAYAN EKONOMİK TOPARLANMASI
2025’in yarısı tamamlandı, fakat Çin’in uzun süredir beklenen ekonomik toparlanması hala kayda değer bir ivme kazanmış değil.
Çin’in Pazartesi günü açıklanacak PMI verisinde, Trump’ın gümrük vergilerinin imalat faaliyetlerini etkilemesi nedeniyle yatırımcıları yine aynı iç karartıcı bir tablo karşılayacak gibi görünüyor.
Caixin/S&P tarafından derlenen PMI verisi ise resmi veriden bir gün sonra, Salı günü açıklanacak. Mayıs ayında yayımlanan ve hayal kırıklığına uğratan rakamları aşmak için çıta nispeten düşük.
Çinli yetkililer, ekonominin büyüme görünümü konusunda iyimser açıklamlarda bulunsalar da hâlâ büyük belirsizlikler var.
Yurt içinde yaşanan deflasyonist baskılar artmaya devam ediyor. Çin ve ABD arasındaki kırılgan ticaret ateşkesi de bütün sorunları çözecek gibi durmuyor. Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki gerginlikler şimdilik rafa kaldırılmış olsa da varlıklarını sürdürüyor.
5. M&A İŞLEMLERİNİN HACMİ ARTIYOR
Gümrük vergileri ve piyasadaki artan dengesizlik çerçevesinde bu yılın ilk yarısı birleşme ve satın alma (M&A) işlemleri açısından beklendiği kadar kötü geçmedi. Örneğin Dealogic verilerine göre Çin ve Japonya’da, bu yılın başından 23 Haziran’a kadar M&A işlemlerinde büyük bir artış yaşandı. Hong Kong’da ise, Asya genelinde hisse senedi ihracını daha da artıracak bir gelişme olarak Shein’in halka arz olma kararı bekleniyor.
Küresel M&A işlemleri, 2021 yılında rekor seviyenin altında kalırken, bu yıl gerçekleşen işlemler geçen senenin aynı dönemine kıyasla %25 artarak 2 trilyon doların üzerine çıkmayı başardı.
Bu yıl gerçekleşen işlemler sayı olarak daha az olsa da hacim olarak daha büyüklerdi. Charter Communications’ın rakibi Cox Communications ile birleşmek için yaptığı 22 milyar dolarlık teklif bu büyük hacimli işlemlere bir örnek olarak gösterilebilir. M&A işlemlerine yönelik bu eğilim ABD’de devamlılığını sürdürecek gibi görünüyor. Ülkede M&A işlemleri %8 artarak neredeyse 885 milyar dolara ulaştı.
KPMG’nin ABD’deki M&A danışmanlık şirketleriyle yaptığı bir ankete göre şirketlerin neredeyse hepsi gümrük vergilerinin M&A planlarını etkilediğini söylese de şirketlerin dörtte üçü M&A işlemlerinin geçen yıla kıyasla artmasını beklediklerini belirtti.
Şirketlerin yaklaşık üçte ikisine göre, vergi politikasındaki olası değişiklikler M&A işlemlerine olan iştahları kabartırken Trump yönetiminin rekabet kanunlarına yaklaşımı ise işlemleri kolaylaştıracak.