Artaş’tan 30. Yıl mesajı: “Konut kredisi yılbaşında açılır!”

Türkiye’nin önde gelen gayrimenkul ve perakende yatırımcısı Artaş Holding, 1995’te Carousel AVM ile başlayan 30 yıllık yolculuğunu, ‘Hafıza, Deneyim, Vizyon’ temalı özel bir etkinlikle taçlandırdı. İş dünyasının ve perakende devlerinin bir araya geldiği zirvede, Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya, hem sektörün dününe dair anekdotlar paylaştı hem de konut piyasasına dair çarpıcı öngörülerde bulundu. Mevcut AVM’leri yenileyerek ilerleyeceklerini belirten Çetinsaya, asıl bombayı ise konut kredileri için patlattı: “Bankalar şu anda konuta kredi verme konusunda çekimser… Yılbaşına kadar bize müsaade edin, yılbaşından sonra inşallah konut kredileri açılır diye düşünüyorum.” 3000 yeni konutu Aralık ayında satışa sunmaya hazırlanan Çetinsaya, yabancı yatırımcı kaybından maliyet artışlarına, kentsel dönüşümdeki aksaklıklardan kiralık sosyal konut projelerinin yetersizliğine kadar pek çok kritik konuda sektörün nabzını tutan açıklamalar yaptı. Etkinlikte ayrıca; Vahap Küçük ve Abdullah Kiğılı gibi perakende sektörünün önemli isimleri de AVM-perakende iş birliğinin önemini ve küresel başarı sırlarını paylaştı.

“ARTIK AVM YAPMAYACAĞIZ”

Kariyer yolculuğunda babasının desteğinin büyük rol oynadığını vurgulayarak sözlerine başlayan Artaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya, “1982 yılında Artaş Şirketi’ni bana devrettiler. İlk işim, Beyazıt’ta Azak Sineması’nı kat karşılığı almak oldu. Ardından işler hızla gelişti; 1993’te Bakırköy’deki eski yağ fabrikası arsasını gösterdiler ve ‘Artık birinci lige geçebilirsin’ dediler. Böylece 76 bin metrekarelik Carousel projesiyle yeni bir döneme adım attık ve bugünlere ulaştık” dedi. Çetinsaya, “45’inci yılımda 45 bin konut ürettim; 50’nci yılımda bu sayıyı 50 bine çıkarmayı hedefliyorum” sözleriyle de gelecek hedeflerini paylaştı.

Süleyman Çetinsaya, etkinlikte yaptığı konuşmada, “Carousel için inşaata 1993’te başladık. 21 ayda 76 bin metrekare işi bitirecektik ancak pazarlamada desteğe ihtiyacımız vardı. 1995’in Eylül ayında inşaatı açmak zorundaydık ancak mağaza doluluk oranımız yüzde 20 idi. Açıldıktan sonra mağazalar gelmeye başladı ve AVM dolmaya başladı. Carousel’e ayda 1,5 milyon insan girdi, yılda AVM’yi ziyaret eden 15 milyon nüfus vardı” ifadeleriyle AVM’nin kuruluş hikayesini ve başarının formüllerini anlattı.
“Bundan sonrasında yeni AVM yapmamız çok zor. Mevcut olanları yenileyerek, canlandırarak ilerleyeceğiz” diyen Çetinsaya, sektöre “450 bin metrekare kiralanır alanımız var, bize ait olan şirketler de var, ortaklarımız da var. 150 bin metrekare de cadde mağazalarımız var. Bizden hisse senedi alırsanız; indi çıktıya bakmayın. Borsada indi çıktılar olur. Kira geliri gibi düşünün” sözleriyle çağrı yaptı.

“2026’DA KONUT SATIŞLARI İYİ OLACAK”

Arsa Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya, gayrimenkul sektörünün mevcut durumu, bankacılık kısıtlamaları, kentsel dönüşümdeki aksaklıklar ve yabancı yatırımcı stratejilerine dair önemli açıklamalarda bulundu. Yeni projelerle 3000 konutu satışa hazırladıklarını belirten Çetinsaya, sektörün geleceğine ilişkin iyimser bir tablo çizdi.

YILBAŞINDA 3000 KONUTLUK YENİ KUMPANYA BAŞLIYOR

Çetinsaya, halihazırda anahtar teslim projelerin satışlarının sürdüğünü belirtirken, iki ay önce başlattıkları dört yeni projeyle yaklaşık 2500-3000 konut üreteceklerini duyurdu. Bu konutların inşaatına başladıklarını ve Aralık ayı itibarıyla büyük bir kampanya ile satışa sunacaklarını ifade etti. Teslimatların ise 2026 veya 2027 yıllarında yapılacağını öngördü.

ÇETİNSAYA: “2028’DE İŞİ BIRAKMAYI PLANLIYORUM”

Çetinsaya, iş hayatındaki gelecek planları ve şirket yönetiminde bayrak değişimi konusuna dair samimi açıklamalarda bulundu. Çetinsaya, 2028 yılını işi devretme ve kendi hayatına daha fazla odaklanma hedefi olarak belirlediğini duyurdu.
Halihazırda devam eden inşaat projelerinin ve planlanan 5000 konutluk yatırımın 2028 yılında tamamlanacağını belirten Çetinsaya, bu tarihin kendisi için anlamını şu sözlerle açıkladı: “Benim işime girmem, ağabeylerimle birlikte başlamam 1977. Ben bu 2028 olarak görüyorum. 2028, 50. yıl doğmuş oluyor.”
2028’den sonra aktif iş hayatını bırakarak sosyal konulara, ailesine ve torunlarına daha fazla zaman ayırmayı hedeflediğini belirten Çetinsaya, “Elimizdeki işlerimizi bitirdikten sonra tekrar inşaatın başında, inşaatın ustasının başında olmak bizim için artık yapılır bir hal olmalı. Bizim gençler bizden daha teknolojiyi daha iyi kullanıyorlar. Bayrak değişimi bir yere gelir. Bunu devam ettirmeli,” diyerek genç kuşağa olan güvenini ifade etti.

“GENÇLERİN ÖNÜ AÇILMALI”

Yönetimi gençlere bırakma kararının, gençlerin önünü açma ve zamansız bir ayrılık durumunda şirketin geleceğini sağlama alma sorumluluğundan kaynaklandığını vurgulayan Çetinsaya, “Yok ben ömrümün sonuna kadar buradayım… Ondan sonra tekrar ‘Ya babam ne zaman ölecek, ben oraya oturacağım’ ya onu denemeyiz işte öyle. Ruhunda insan olur, gelecek. Bunun için bize emanetsin,” şeklinde konuştu. Ani ölümlerin ardından gençlerin ne yapacağını bilememesi riskine dikkat çekerek, işleri zamanında ve sağlıklı bir şekilde devretmenin önemine vurgu yaptı.

“50. YILIMIZDA 50 BİN KONUT HEDEFİ”

Açıklamalarında inşaat sürelerine olan hassasiyetini de dile getiren Çetinsaya, konut sahiplerinin mağduriyetini önlemek amacıyla bir ilke edindiğini belirtti: “Her başladığım inşaat 18 ayı geçmemeli. Bu 2000 konut da olabilir, 3000 de olabilir. Daire sahibi veya daireli olanlar ‘niye sen bir ayda bitirmiyorsun’ demez. Ama o insanların kirada oturduğunu düşünüyorum ben. O vakitinde devletimiz bir an önce onun evini oluşturmalı. Bu süreleri çok hassasım, takip ederim.” Çetinsaya, bu süreye uyulması için gerekirse borç alarak bile inşaatı bitirmek zorunda olduklarını, bunun bir iş ahlakı olduğunu söyledi.
Daha önceki açıklamalarında kariyer yolculuğunda 45. yılında 45 bin konut ürettiğini hatırlatan Çetinsaya, 2028’deki 50. yılına kadar bu sayıyı 50 bine çıkarmayı hedeflediğini bir kez daha teyit etti.

KONUT KREDİLERİNDEKİ KISITLAMALARA SERT ELEŞTİRİ

Sektörün önündeki en büyük engellerden birinin konut kredilerindeki kısıtlamalar olduğunu vurgulayan Çetinsaya, “Bankalar şu anda konuta kredi verme konusunda çekimser. Ancak hiç evi olmayanlar, eşinin dahi evi olmayanlara kredi imkanı tanıyorlar. Bu da mümkün değil. İnsanların büyük çoğunluğu bu yüzden kredi kullanamıyor,” dedi. Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı ile yapılan görüşmelerde faizlerin düşürülmesi ve konut kredilerinin önünün açılması yönünde beklentileri olduğunu aktardı: “Yılbaşına kadar bize müsaade edin, yılbaşından sonra inşallah konut kredileri açılır diye düşünüyorum.”

“MALİYETLER DOLAR BAZINDA İKİ YILDI YÜZDE 50 ARTTI”

İnşaat maliyetlerine de değinen Çetinsaya, maliyetlerin dolar bazında son iki yılda yüzde 50 oranında arttığını belirtti. Satılabilir alan maliyetinin 1150 dolardan başlayıp 2200 dolara kadar çıkabildiğini dile getiren Çetinsaya, aradaki farkın büyük ölçüde iç mekanlarda kullanılan lüks malzemelerden kaynaklandığını ifade etti.

YABANCI YATIRIMCIDA DUBAİ VURGUSU; “TREN KAÇTI”

Türkiye’nin yabancı yatırımcı çekme konusundaki performansını eleştiren Çetinsaya, Dubai’nin yılda 124 milyar dolarlık konut sattığını, buna karşın Türkiye’nin satışlarının 3-4 milyar doları geçmediğini söyledi. “Maalesef konut satışlarında biz yurt dışından misafirlerimize başarılı olamadık. Treni kaçırdık,” yorumunu yaptı.

“HERKESİN BİR EVİ OLMALI”

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın kiralık sosyal konut projeleri hakkındaki görüşü sorulan Çetinsaya, bu tür bir çözümün yeterli olmayacağını savundu. “İstanbul için 5 bin konut kiraya vermek neye yarar, hangi yarayı kapatır? Bizim en büyük yaramız kira,” diyerek, kiraların 80 bin liraları bulmasının kabul edilemez olduğunu söyledi.
Çetinsaya, devlete de çağrı yaparak, kiralamaya sınırlama getirmek yerine piyasa şartlarının serbest bırakılması gerektiğini ifade etti ve asıl amacın “Herkesin bir evi olması gerekir” ilkesi etrafında toplanması gerektiğini vurguladı.

KENTSEL DÖNÜŞÜMDE “SARILMA” SORUNU

Konut sektörünün en büyük sorunlarından biri olarak kentsel dönüşümdeki yavaşlamayı gösteren Çetinsaya, vatandaşların eski binalarına “sarılması” nedeniyle dönüşümün ilerlemediğini dile getirdi. Bakanlığın kararlar almasına rağmen, eski binaların yıkılması konusunda ciddi bir direnç olduğunu belirten Çetinsaya, deprem riskine dikkat çekerek, “Allah göstermesin İstanbul’da bir deprem olursa biz çok insan kaybederiz. Çocuklarımızın ölmemesi için bu binaları yıkmalıyız,” çağrısında bulundu. Vatandaşların devletin sunduğu imkanları kullanarak dönüşüme destek olması gerektiğini de sözlerine ekledi.

“DEĞİŞEN TÜKETİCİ ALIŞKANLIĞINA GÖRE AKSİYON ALINMALI”

Açılış konuşmaları sonrası sunum yapan Ekonomist ve Stratejist Fatih Keresteci sözlerine “Ben mevcut duruma “değişim” demiyorum, “devinim” diyorum. Çok hızlı değişen bir dünya var, bizim de ona uyum sağlamamız lazım” ifadeleriyle başladı.
“Sanayide son dönemde bir yavaşlama gözleniyor. Son 2-3 yıldır sektör bir dengelenme sürecinde. Bu süreçte rekabet gücümüzde bazı zorluklar yaşasak da, yeniden yapılanma ve verimlilik artışı açısından önemli fırsatlar da ortaya çıkıyor. Enflasyonda son günlerde sapmalar olsa da, finansal istikrarı korumak için kararlı adımlar atmaya devam edeceğiz” diyen Keresteci, “Krizden söz etmek doğru olmaz; farklı tüketim sınıflarında değişen alışkanlıklar var. Bizler de bu yeni koşullara hızla uyum sağlayarak doğru aksiyonlar alacağız.” ifadeleriyle durumu değerlendirdi. Keresteci ayrıca, “2026’nın ikinci yarısından itibaren sanayide toparlanmanın belirgin hale geleceğini öngörüyoruz.” dedi.

“AVM-ŞİRKET İŞBİRLİĞİ ŞART”

“Babamın hastalığı nedeniyle dükkânı ben açmaya başladım. Ailem karar verdi, ben uyguladım.” diyen Kiğılı Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kiğılı, ailesinin bazı itirazlarına rağmen cesaretle risk aldığını ve her seferinde başarı çıtasını daha da yükselttiğini ifade etti. Kiğılı, perakende sektörünün sürdürülebilir büyümesi için AVM sahipleri ile şirketlerin iş birliğini güçlendirmesinin büyük önem taşıdığını vurguladı.

KÜÇÜK, KÜRESEL BAŞARIYA DİKKAT ÇEKTİ

LC Waikiki Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük, “2009’da ilk yurt dışı mağazamızı Romanya’da açtık. Bugün 750-800’ü yurt içinde olmak üzere 1000’in üzerinde mağazamız var. 59 ülkede faaliyet gösteriyoruz ve bunların 24’ünde sektör lideriyiz” sözleriyle markanın küresel başarısını paylaştı.
Küçük, “AVM’ler olmasaydı caddelerde büyümemiz mümkün olmazdı. Yurt dışında rekabet edebilir hale geldiysek, bu yurt içindeki başarılarımızın bir sonucudur. Bu nedenle perakende sektörü ile AVM’leri birbirinden ayrılmaz bir bütün olarak görüyorum” dedi. AVM’lerin sosyal yaşamda üstlendiği role de dikkat çeken Küçük, “AVM’ler sadece alışveriş değil, aynı zamanda sosyal buluşma alanları haline geldi. Kayıt dışı ekonomiyi kayıt içine aldı, esnek çalışma imkânı sundu ve yazılımcıdan kimyagere, mühendisten tasarımcıya kadar birçok alanda istihdam oluşturdu. Ekonomik olarak zorlu bir dönemden geçiyoruz, ancak önemli olan etki alanımızda en iyisini yapmaya devam etmek” ifadelerini kullandı.

Katılımcıların yoğun ilgi gösterdiği etkinlikte, perakende sektörünün dönüşümü, yeni tüketici trendleri ve geleceğe dair stratejiler ele alındı. Holding’in 30’uncu yıl etkinliği, sektör temsilcileri için hem hafıza tazeleten hem de geleceğe ışık tutan bir buluşma olarak kayda geçti.