ABD’de ‘K şekilli ekonomi’ endişeleri artıyor
ABD'de üst ve alt gelir grupları arasındaki ekonomik uçurumun derinleşmesi, 'K şekilli ekonomi' kavramını yeniden gündeme getirdi.
ABD’de toplumun üst ve alt gelir grupları arasındaki ekonomik ayrışmanın hızla derinleşmesi nedeniyle ‘K şekilli ekonomi’ seyrine yönelik kaygılar artıyor.
İlk olarak 2020’de Kovid-19 salgınından sonra yaşanan dengesiz toparlanmayı tanımlamak için kullanılan ‘K şekilli ekonomi’ tartışmaları, ABD’de yeniden gündeme geldi. Borsa ve konut fiyatlarındaki artıştan faydalanan yüksek gelirli kesim harcamalarını sürdürürken, düşük gelirli kesim ise enflasyon ve istihdamdaki yavaşlama karşısında harcamalarını kısıyor.
Toplumun üst ve alt gelir grupları arasında artan ekonomik uçurum, ‘K şekilli ekonomi’ kavramıyla tanımlanıyor.
ABD Merkez Bankası (Fed) verilerine göre, gelir dağılımının en üstündeki yüzde 10’luk kesim toplam hanehalkı servetinin yüzde 67’sini elinde tutarken, alt yüzde 90’lık kesim ise yüzde 33’üne sahip bulunuyor.
Peter G. Peterson Foundation analizi, gelirin yüksek gelirli hanelerde yoğunlaşmasının 1981’den bu yana daha belirgin hale geldiğini ortaya koyuyor.
ABD’de ekonomik faaliyetin neredeyse üçte ikisini oluşturan tüketici harcamalarının büyük kısmının son dönemde üst gelir grubuna kaydığı görülüyor. Moody’s Analytics Başekonomisti Mark Zandi tarafından hazırlanan bir analize göre, gelir dağılımının en üst yüzde 10’luk dilimindeki haneler, harcamaların neredeyse yarısını gerçekleştiriyor.
Fed’in 26 Kasım’da yayımlanan Bej Kitap raporu, tüketiciler arasındaki ayrışmaya işaret etti. Raporda, genel olarak tüketici harcamaları azalırken üst kesimin harcamalarının dirençli kaldığı aktarıldı.
Veriler, ABD ekonomisinin büyük ölçüde yüksek gelirli kesim tarafından desteklendiğine işaret ederken, ekonomistler, üst ve alt gelir grupları arasındaki ayrışmanın finansal istikrar ve ekonomik görünüm açısından risk oluşturduğuna dikkat çekiyor.
Ekonomistler, yüksek gelirlilerin harcamaya devam ettiği sürece ekonominin resesyondan kaçınabileceğini, ancak bu kesimin temkinli bir tutum benimsemesi halinde ekonominin büyük bir sorunla karşı karşıya kalabileceği konusunda uyarıyor.
William & Mary Üniversitesi Ekonomi Bölümü Profesörü Peter W. Atwater, ‘K şekilli ekonomi’ kavramının, ABD’de beyaz yakalı çalışanların daha iyi durumda olduğu, mavi yakalı çalışanların ise geride kaldığı genişleyen ekonomik uçurumu ifade ettiğini belirtti.
Atwater, Kovid-19 sonrası maliye ve para politikalarının, en üstteki işletmelere önemli finansal teşvikler sağladığını, ancak bu faydaların alt kesimdekilere yansımadığını ifade etti.
Moody’s Analytics Ekonomi Araştırmalar Kıdemli Direktörü Scott Hoyt, ABD ekonomisinin şu anda K şeklinde bir seyri olduğunu belirtti. Hoyt, zayıflayan işgücü piyasası ve yüksek enflasyonun tüm tüketiciler üzerinde baskı yarattığını kaydetti.
Hoyt, yüksek gelirli hanelerin harcamalarının payının arttığını, mevcut para politikasının ise üst ve alt gelir grupları arasındaki ayrışmada küçük bir etken olduğunu anlattı.
Hoyt, ‘K şeklindeki ekonomi, toplumsal huzursuzluğa ve siyasi kutuplaşmaya katkıda bulunma potansiyeline sahip’ dedi.
İlgili Haberler: TCMB Finansal İstikrar Raporu 2025 Dönemini Açıkladı · Ekim Ayında Kartlı Harcamalar Yüzde 49 Arttı