Kapatılan 4000 otelin kapısı tekrar açılabilecek mi? Karar açıklandı

Turizm sektörünün haber radyosu Turizm FM’in haberine göre Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın turizm işletme belgesi bulunmadığı gerekçesiyle mühürlediği 4 bin otelin önü yeniden açılırken Kayseri 1. İdare Mahkemesi, Bakanlığın uygulamasının teşebbüs özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmetti ve yürütmeyi durdurdu. Karar, sektör temsilcileri tarafından turizmi kurtaran adım olarak yorumlanırken mahkeme, bakanlığın yasal düzenleme yapılmadan yetki kullanamayacağını, turizm işletme belgesi bulunmayan otellerin kapatılmasının hukuka aykırı olduğunu vurguladı.Mühürlenen oteller yeniden faaliyete geçebilecekKriz devam ederken davayı açan ve kararın binlerce mağdur işletmeye umut olduğunu belirten otelin avukatı Abide Gülel Saral bu kararın sadece müvekkili için değil, aynı şekilde kapatılan tüm oteller için geçerli olduğunu, aynı  sebeple kapatılan her otelin yasal süre içinde başvurarak yürütmenin durdurulmasını talep edebileceğini söyledi. Turizm işletme belgesi alma zorunluluğunun devam ettiğini ancak mahkemenin önemli bir ayrım yaptığını kaydeden avukatı Abide Gülel Saral şöyle devam etti:”Mahkeme diyor ki; ‘Belgesi olmayan oteli mühürleyemezsin.’ Belediyelerden ruhsat alarak faaliyet gösteren otellerin, sadece belge eksikliği nedeniyle kapatılması anayasaya aykırıdır. Bu karar, Bakanlık’a kanunu düzeltmesi için verilen 9 aylık sürenin, otelleri cezalandırmak için kullanılamayacağını açıkça ortaya koymuştur.”Anayasa Mahkemesi’nin 17 Ekim 2024 tarihli ve 2025 Mart ayında Resmi Gazete’de yayımlanan iptal kararına atıf yapılan Mahkeme kararında, iptal edilen hükmün yürürlüğe giriş süresi 9 ay sonrasına bırakılmış olsa da, Kayseri 1. İdare Mahkemesi buna rağmen hukuka aykırı hükmün uygulanamayacağına hükmetti.Anayasa Mahkemesi daha önce aldığı iptal kararında, turizm işletme belgesi bulunmayan tesislerin faaliyetlerinin durdurulması ve ruhsatlarının iptali düzenlemesinin, Anayasa’nın 13. ve 48. maddelerinde güvence altına alınan teşebbüs özgürlüğünü ihlal ettiğini belirtmiş, bu kapsamda 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun ilgili maddesi iptal edilmişti. Ancak Kültür ve Turizm Bakanlığı, kararın yürürlüğe giriş süresi olan 9 ayı dikkate almayarak otelleri mühürlemeye devam etmişti. Bu durum, turizm sektöründe ciddi mağduriyetler yaratırken binlerce turist otellerden çıkarıldı, yatırımlar boşa gitti, işletmeler iflasın eşiğine geldi. Artık, turizm işletme belgesi eksikliği gerekçesiyle kapatılan oteller, emsal karar doğrultusunda idare mahkemelerine başvurarak yürütmenin durdurulmasını talep edebilecek. Mahkeme süreci tamamlandığında, mühürlenen oteller yeniden açılabilecek.Sektör temsilcileri, bu kararın ardından turizm yatırımcılarının moral bulduğunu ve Bakanlık ile sektör arasında daha net, hukuka uygun bir düzenleme yapılması gerektiğini vurguluyor.Kayseri 1. İdare Mahkemesi tarafından verilen kararda özetle şöyle denildi:”… belirtilen süreler içinde turizm işletmesi belgesi alamayan konaklama ve plaj işletmelerinin işletmeye açılamayacağını ve faaliyette bulunamayacaklarını ayrıca bunların sahibi oldukları işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının bildirim üzerine yetkili idare tarafından bir ay içinde iptal edilmesini öngörmek suretiyle teşebbüs özgürlüğüne sınırlama getirmektedir. Anayasa’nın 13. maddesinde “Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasa’nın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Kural uyarınca bir konaklama işletmesinin ya da konaklama içermeyen müstakil plaj işletmesinin faaliyette bulunabilmesi için turizm işletmesi belgesi alması gerekmekte ve ayrıca bu belgeyi edinmediği takdirde sahip olduğu işyeri açma ve çalışma ruhsatı da iptal edilmesi gerekmektedir.Buna göre turizm işletmesi belgesinin, kuralın kapsamında kalan işletmelerin turizm sektöründe faaliyette bulunulabilmesi için temin edilmesi zorunlu tutulan ve bu suretle teşebbüs özgürlüğüne yönelik müdahalenin aracı niteliğinde bir belge olduğu anlaşılmaktadır. 2634 sayılı Kanun’un 3. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde, basit konaklama tesisleri hariç olmak üzere turizm sektöründe faaliyet gösteren turizm işletmelerine Bakanlıkça verilen belge olarak tanımlanan bu belgenin temin edilme koşullarına dair anılan Kanun’da herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Hâlbuki teşebbüs özgürlüğü kapsamında herhangi bir faaliyette bulunmanın sınırlarının belirlendiği durumlarda bu sınırların neler olduğunun ve hangi şartları taşıyan kişi ya da teşebbüslerin bu alanda faaliyette bulunacağının kanunla düzenlenmesi zorunludur. Anılan Kanun’da turizm işletmesi belgesi alabilmek için hangi nitelik ya da niteliklerin aranacağı düzenlenmemiş, bu konudaki takdir bütünüyle Bakanlığa bırakılmıştır.Kuralla turizm işletmesi belgesi temin edilmesi konusundaki ölçütlere ilişkin yasal çerçeve belirlenmeksizin yürütme organına sınırları ve kapsamı belirli olmayan bir yetkinin tanınması teşebbüs özgürlüğünün kanunla sınırlanması ilkesiyle çelişmektedir (Bu yönde bkz. AYM, E.2020/30, K.2023/12, 25/1/2023, §§ 168-173).Açıklanan nedenlerle kural Anayasa’nın 13. ve 48. maddelerine aykırıdır. İptali gerekir. …” gerekçesine yer verilerek, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 5. maddesinin 7. fıkrasının iptaline, iptal hükmünün kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar verildiği görülmektedir. Anılan Anayasa Mahkemesi kararı ile iptal hükmünün, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiş ise de Anayasa Mahkemesi’nce bir kanunun tümünün ya da belirli hükümlerinin Anayasaya aykırı bulunarak iptal edilmiş olduğu bilindiği halde, eldeki davaların Anayasa’ya aykırılığı saptanmış olan kurallara göre görüşülüp çözümlenmesi, Anayasa’nın üstünlüğü prensibine ve hukuk devleti ilkesine aykırı düşecektir. Bir başka anlatımla; Anayasa Mahkemesi’nin, iptal kararının yürürlüğe gireceği tarihi ileriye dönük olarak ertelemiş bulunması öncelikle, yasama organına aynı konuda, iptal kararının gerekçesine uygun olarak, yeni bir düzenleme için olanak tanımak ve ortada hukuki bir boşluk yaratmamak amacına yönelik olup, yargı mercilerinin bakmakta oldukları uyuşmazlıklarda hukuka ve Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmiş kuralları uygulaması ve uyuşmazlıkları bu kurallara göre çözümlemesi sonucunu doğurmayacağı açıktır.Bu itibarla, Resmi Gazete’de yayımlanarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırılan Anayasa Mahkemesi kararının bakılan davada uygulanması gerektiği sonucuna varılmıştır.Bu durumda; dava konusu işlemin dayanağı olan 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 5. maddesinin 7. fıkrasının Anayasa Mahkemesi’nin 17/10/2024 tarih ve E:2021/100, K:2024/174 sayılı kararı ile iptal edilmiş olması nedeniyle, yasal dayanağı kalmayan dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Öte yandan, dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu saptanmasına rağmen uygulamasının sürdürülmesinin, tüm eylem ve işlemleri hukuka uygunluk karinesine dayanan hukuk devleti ilkesine aykırı bir durum yaratacağı, hukuka aykırılığı saptanan dava konusu işlemin uygulanmasına devam edilmesi halinde davacı şirketin işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edileceği, bu durumun telafisi güç zararlar doğuracağı dikkate alındığında olayda yürütmenin durdurulması şartlarının gerçekleştiği sonucuna varılmıştır.Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 2577 sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, tebligatın tamamlanmasına, bu kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 gün içerisinde Ankara Bölge İdare Mahkemesi’ne itiraz yolu açık olmak üzere, 12/06/2025 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”