Kiralık sosyal konut hamlesi İstanbul kiralarını nasıl etkileyecek?

İstanbul’da hızla yükselen kira fiyatları ve barınma krizi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un açıkladığı yeni kiralık sosyal konut projeleriyle çözüme kavuşacak. Sektör temsilcileri, bu hamlenin kira piyasasını dengeleme ve kentsel dönüşüme ivme kazandırma potansiyeli taşıdığını belirterek kararı “son derece yerinde” buldu.

Bakan Kurum Açıkladı: İstanbul’a Özel Kiralık Sosyal Konutlar Yolda

İstanbul Sanayi Odası (İSO) meclis toplantısında konuşan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, yıl sonunda 81 ilde yeni bir sosyal konut projesi başlatacaklarını duyurmuştu. Bu genel projenin yanı sıra, İstanbul’a özel bir parantez açan Bakan Kurum, Anadolu ve Avrupa Yakası’nda kiralık konutlar inşa edeceklerini belirtti. Bu hamleyle, hem kentsel dönüşüm süreçlerine katkı sağlanması hem de gayrimenkul piyasasındaki fahiş kira artışlarının aşağı çekilerek dengelenmesi hedefleniyor.

GYODER: “Kiralık Konut Üretimi Teşviki Kıymetli, Türkiye’nin Yılda 900 Bin Konuta İhtiyacı Var”

Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici, hükümetin sosyal kiralık konut üretimini teşvik etmesinin “son derece yerinde bir adım” olduğunu vurguladı. Son 15 yılda Türkiye’de kirada oturanların oranının yüzde 21’lerden yüzde 28’lere yükseldiğine dikkat çeken Çekici, konuta erişimin her geçen gün zorlaştığını ve maliyetlerin arttığını ifade etti.

“Nitekim sektörümüzde öncelikli konu barınma ve kentsel dönüşüm. Türkiye’nin yılda 800-900 bin konut üretmeye ihtiyacı var. Şu anda sadece 500-600 bin adet üretiliyor ve bu ihtiyacı karşılayamıyor” diyen Çekici, İstanbul’daki deprem riskine de değinerek, ciddi bir bütünleşik konut politikasının acil koduyla Türkiye’nin gündeminde üst sıralarda yer alması gerektiğini belirtti.

Çekici, çözüm için özel sektör, kamu, STK ve akademinin tek masada bir araya gelmesi gerektiğini savunarak, “Ortak akılla yeni çözümler geliştirmeli, dünya ile entegre, kalıcı ve sürdürülebilir politikalar oluşturarak sektörümüzü canlandırmalı ve toplumu içinde bulunduğu barınma krizinden çıkarmalıyız” çağrısında bulundu.

GYODER olarak önerdikleri “Yeni Konut Modeli”nin kira fiyatlarını yarıya indirmeyi ve kentsel dönüşüme zemin hazırlamayı amaçladığını belirten Çekici, modelin detaylarını şu sözlerle açıkladı: “Devletin elindeki arsalar, gayrimenkul geliştiricilerine belli bir proje dönemi için ödünç verilirse ve seri bir üretim mantığıyla üretim yapılırsa on binlerce konut inşa edilebilir. Bu model çerçevesinde yap-işlet-devret modeliyle bireysel değil kamusal kiraya veren yapısını oluşturuyoruz ve kiracı ile kiraya veren arasındaki problemleri ortadan kaldırıyoruz. Arsa maliyeti sebebiyle oluşan fark kiraları da yarı yarıya düşürüyor.”

TÜGEM: “Proje Ciddi Talep Görecek, Kiralar Normalleşecek”

Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Genel Başkanı Hakan Akdoğan, kiralanmak üzere yapılması planlanan sosyal konutlara Türkiye’nin çok ihtiyacı olduğunu ve iki yıldır bu yönde çağrıda bulunduklarını belirtti. Akdoğan, “Kiralık sosyal konutların ancak TOKİ’nin yapabileceğini dile getirdiğini bu anlamda projenin sahiplenilmesi ve bizzat Bakan Kurum tarafından açıklanması çok önemliydi” dedi.

Kiraların artmasındaki ana nedenin arzdaki düşüş olduğunu vurgulayan Akdoğan, “Şu anda talep çok yüksek. Evlenenler, tayinler, öğrenciler gibi kiralık talebini artıran pek çok unsur var. Yapılacak kiralık konut sayısı ne kadar yüksek olursa fiyatlar o kadar normalleşir” açıklamasında bulundu. Akdoğan, söz konusu konutların ciddi talep göreceğini ifade ederek, “Bu proje kiralık konut piyasasının normalleşmesine ve fiyatların ulaşılabilir olmasına önemli katkı sağlayacak” öngörüsünde bulundu.

GAPAS: “2 Yıllık Açığı ‘Yeni Mülkiyet’ ve ‘Kira Garanti’ Sistemleriyle Kapatabiliriz”

Gayrimenkul Pazarlama ve Satış Profesyonelleri Derneği (GAPAS) Başkanı İsmail Özcan da Bakan Kurum’un açıklamalarını çok değerli bulduklarını ve konut ihtiyacına dikkat çekti. Özcan, “Devletimizin kiralık konut üretmesi kiraları belli seviyelerde tutmak, az sayıda kalan arzı dengelemek ve artırmak adına son derece yerinde olacaktır. İnşallah hızlıca gerekli projelendirme ve inşaat süreçleri tamamlanır” şeklinde konuştu.

Sürecin bugün başlaması durumunda konutların kiracı adaylarına teslim edilmesinin 2 yıl sürebileceğini dile getiren Özcan, bu açığı kapatmak için önerilerini sundu: “GAPAS olarak daha önce gündeme getirdiğimiz ve kısmen kiralamayı da içeren ‘yeni mülkiyet sistemi’ modelini TOKİ’nin ve Emlak Konut’un güncel projelerine uyarlayarak 2 yıllık açığı kapatabiliriz. Yine gündeme getirdiğimiz ‘kira garanti sistemi’ ile de elinde kiralanabilecek konutu olan ama sair sebeplerle kiraya vermekten çekinen mülk sahiplerini cesaretlendirecek devletin garantör olduğu birtakım modellerle kira arzı artırılabilir.”

Fuzul Topraktan: “Ortak Ev Sahipliği Modeli ile Konut Erişimi Artacak”

Fuzul Topraktan Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Akbal, Bakan Kurum’un kiralık sosyal konut vurgusunu kıymetli bulduğunu belirterek, kendi şirketlerinin de barınma ihtiyacını ön plana alan bir yaklaşımla geleneksel konut edinme yöntemlerini değiştirdiklerini söyledi.

Kira artışlarının en yoğun hissedildiği illerden birisinin İstanbul olduğunu vurgulayan Akbal, burada başladıkları aşamalı konut sahibi olma sistemini ülke geneline yayacaklarını anlattı. Akbal, ev sahibi olma imkanını artırmak için hayata geçirecekleri farklı modellerden birisinin İngiltere’de uygulanan “ortak ev sahipliği (shared ownership)” sistemi olduğunu kaydetti. “Bu sistemde konutun mülkiyeti paylaşmalı oluyor. Örneğin, evin yüzde 25’ine sahip olan birisi o evi kullanmaya başlıyor. Kalan yüzde 75 için kira ödüyor. 6 ay sonra imkanı varsa yüzde 25’ini daha satın alıyor. Böylece geriye kalan yüzde 50 için kira ödemeye devam ediyor. Zamanla evin tamamına sahip olabiliyor. Bu sistem, konutu erişilebilir hale getiriyor. Bu sistemin sürdürülebilirliği için sermaye piyasası enstrümanlarının etkin şekilde devreye alınması önem taşıyor” dedi.

Helmann Holding: “Kiralık Sosyal Konut Üretimi Büyük Bir İhtiyaç”

Helmann Holding Yönetim Kurulu Başkanı Selman Özgün ise son yıllarda yüksek talebe rağmen konut üretiminde yaşanan düşüşe işaret ederek, üretimin artırılmasının elzem bir hal aldığını söyledi. Yüksek maliyetlerin özel sektörün elini zayıflatabildiğini dile getiren Özgün, TOKİ ve Emlak Konut gibi kurumlar sayesinde sosyal konut üretiminin hızlı ve uygun maliyetli olabildiğini anlattı.

Özgün, “Satılık sosyal konutun üretiminin ne kadar önemli olduğu herkesin malumu. Bunun yanı sıra artık kiralık sosyal konut üretimi de çok büyük ihtiyaç. Bu ihtiyacın giderilmesi kiraları dengeleyecektir. Biz de Helmann Holding olarak yakın zamanda sosyal konut modeline benzer büyük bir proje açıklayacağız” şeklinde konuştu.