Mehir ne zaman verilir? Diyanet cevapladı
Mehir Nedir ve Neden Önemlidir?
Evlilik akdinin doğurduğu bir yükümlülük olarak erkeğin eşine vermesi gereken para ya da mala mehir denir. Kur’ân-ı Kerîm’de, evlenen erkeğin kadına mehir vermek zorunda olduğu ve bunu zorla geri almasının câiz olmadığı konusunda âyetler bulunmaktadır.
“El-Bakara, 2/237; en-Nisâ, 4/4, 20, 24, 25; el-Mâide, 5/5.”
Hanefîler’e göre mehir, nikâhın sonuçlarından biridir. Bu nedenle nikâh esnasında belirlenmemiş olsa, hatta nikâh esnasında verilmeyeceği şart koşulsa bile evlenen kadın mehre hak kazanır.
Mehrin Türleri Nelerdir?
Mehir, nikâh anında belirlenip belirlenmemesine göre ikiye ayrılır:
Mehr-i Müsemmâ (Belirlenmiş Mehir)
Mehrin miktarı nikâh anında belirlenmişse buna “mehr-i müsemmâ” denir. Bu, evlilik sürecinde taraflar arasında anlaşılarak belirlenen mehir miktarıdır.
Mehr-i Misil (Emsal Mehir)
Nikâh esnasında mehrin miktarının belirlenmemesi veya belirlenen mehrin bir sebeple geçersiz sayılması hâlinde, evlenen kadın “mehr-i misil” hak eder. Bu durumda mehrin miktarı, akrabaları arasında her bakımdan kendi konumuna denk olan kadınların aldığı mehrin miktarıdır.
Ödeme Zamanına Göre Mehir Türleri
Mehir, ödenme zamanına göre de ikiye ayrılır:
Mehr-i Muaccel (Peşin Mehir)
Peşin olarak ödenen mehirdir. Kadın mehr-i muacceli almadan kocanın evine gitmeme hakkına sahiptir.
Mehr-i Müeccel (Vadeli Mehir)
Ödenmesi sonraya bırakılan mehirdir. Bu mehrin ödenmesi için herhangi bir zaman belirlenmişse, bu tarih geldiğinde belirlenen mehrin kadına ödenmesi gerekir. Şâyet bir vakit belirlenmemişse, nikâhın sona ermesiyle mehir muacceliyet kazanır ve ödenmesi gerekir. Başka bir deyişle, boşanma hâlinde kocanın bu mehri ödemesi gerekir; ölüm hâlinde de bırakmış olduğu mirastan ödenir.
Mehir Miktarının Belirlenmesi
Mehir olarak maddî veya malî değeri olan her türlü menfaat tespit edilebilir. Mehrin en az miktarı Hanefîler’e göre 10 dirhem (o dönemlerde yaklaşık iki koyun bedeli), Mâlikîlere göre ise 3 dirhem gümüştür. Şâfiî ve Hanbelî hukukçulara göre ise mehrin alt veya üst sınırı yoktur. Mehrin üst sınırının olmadığı konusunda Hanefî ve Mâlikîler de diğer iki mezhep gibi düşünmektedir. Hz. Ömer, kendi halifeliği döneminde evlilikleri kolaylaştırmak için mehre üst sınır getirmek istemiş, fakat bir kadının
“…Onlara kantarla vermiş olsanız da hiçbir şeyi geri almayın…” (en-Nisâ, 4/20)
âyetini delil getirmesi karşısında bu düşüncesinden vazgeçmiştir.