Yumurtalıkların yaşlanmasına dair yeni ipuçları keşfedildi

Yumurtalıklarda 11 farklı hücre tipi tanımlandı; sinir sistemi hücreleri de dahil olmak üzere bu hücrelerin folikül gelişimini etkilediği bulundu. Oositlerin yumurtalık içinde “torbalar” halinde gruplandığı keşfedildi. Bu torbalardaki yoğunluk, yaşla birlikte azalıyor.

Çalışma, fareler ve insan yumurtalıklarının yaşlanma süreçlerini karşılaştırdı. Her iki türde de yaşın ilerlemesiyle olgunlaşmamış ve olgunlaşmaya başlamış oosit sayısında düşüş gözlendi. İnsan yumurtalıklarında yapılan üç boyutlu görüntüleme teknikleri sayesinde doku kesilmeden oositler izlenebildi ve dağılımlarındaki “torbalaşma” netleşti.

İlginç bir bulgu: yumurtalık içindeki sempatik sinir ağı yaşla birlikte yoğunlaşıyor. Farelerde bu sinirler ortadan kaldırıldığında, yedek oosit sayısı artsa da olgunlaşan oosit sayısı azalıyor; bu da sinirlerin oosit gelişim zamanını etkileyebileceğini düşündürüyor.

Destek hücreler (fibroblastlar gibi) de yaşla değişim geçiriyor; 50 yaş civarında bu hücrelerde inflamasyon ve yara dokusu benzeri değişimler görülüyor ki bu durum yumurtalığın yapısını etkileyebilir.

Araştırmacılar, bu verilerle bir “hücre atlası” oluşturdular: yumurtalığın farklı hücre tiplerini ve yaşla nasıl değiştiklerini gösteren bir harita. Amaç, bu yaşlanma süreçlerini yavaşlatmak, doğurganlığı uzatmak ve menopoz sonrası kadınlara özgü hastalık risklerini azaltmak.

Araştırma grubu hâlihazırda bazı ilaçların yumurtalık yaşlanmasını değiştirme potansiyelini inceliyor.