Zengezur Koridoru Rize’nin havyar üssü olacak!
Rize, geleneksel mutfak zenginliğini küresel ticaret potansiyeliyle birleştirerek dünya pazarına iddialı bir adım atıyor. 5. Gastronomi Etkinliği’nin merkezine yerleşen bu vizyonla Rize, Ortadoğu’nun en büyük limanı ve stratejik lojistik hatları üzerinden, kilosu 10 bin dolara ulaşan Mersin balığı havyarı ihracatında liderliği hedefliyor. Rize Belediye Başkanı Rahmi Metin’in açıkladığı bu tarihi hamle, ‘Aromatik Yeşil Mutfak’ mottosuyla karalahana, likapa gibi yerel ürünlerin yanı sıra, yüksek katma değerli su ürünleriyle Karadeniz’den dünyaya sadece lezzet değil, aynı zamanda ‘sağlık’ ihraç etmeyi amaçlıyor.
HAVYARDA MİLYON DOLARLIK KÜRESEL HEDEF
Başkan Metin, dünyanın en pahalı yiyecekleri arasında yer alan ve kilosu 10 bin dolardan satılan Mersin havyarının ihracat potansiyeline odaklandıklarını belirtti. “Hedefimiz, 2034 yılında 963,71 milyon dolar olması öngörülen dünya havyar pazarında önemli bir oyuncu olmak” diyen Metin, özellikle Asya-Pasifik’te yoğunlaşan havyar pazarının %62’sine ulaşma vizyonunu açıkladı.
Stratejik altyapı projeleri olan Ortadoğu’nun en büyük limanı, Zengezur Koridoru ve Ovit Tüneli ile Rize, deniz mahsulleri ihracatında doğu ile batı arasındaki modern İpek Yolu üzerinde kritik bir stok ve aktarma merkezi konumuna yükselecek. Metin, Rize’nin bu ticarette güvenilir bir üs ve tedarikçi olmayı amaçladığını vurguladı.
‘AROMATİK YEŞİL MUTFAK’ MOTTOSUYLA SAĞLIK İHRACATI
Metin, Rize gastronomisinin sadece karalahana ve hamsiden ibaret olduğu algısını kırarak, mutfağın temelindeki topraktan ve sudan gelen güçlü aromalara dikkat çekti. Bu yılki etkinlik mottosu olan “Aromatik Yeşil Mutfak” ile dağlardan denizlere uzanan sağlıklı tatlar öne çıkarılıyor.
“Karadeniz’den dünyaya sağlık ihraç edeceğiz,” diyen Metin, karalahana, pazı, likapa (yaban mersini), karayemiş gibi yöreye özgü tarımsal ürünlerin sağlıklı beslenmenin küresel yükselen değerleri arasında olduğunu belirtti. Havyarın ise içerdiği A vitamini, omega-3 yağ asitleri, E ve B12 vitaminleri ile mineraller sayesinde küresel besleyici gıda talebine cevap verdiğini kaydetti.
BİLİMSEL İŞBİRLİĞİ İLE NESLİ KORUMA VE ÜRETİM
Rize’nin 1950’lerde dahi havyar ihraç ettiğini hatırlatan Metin, bu mirasın Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi ile yürütülen projelerle canlandırıldığını aktardı.
Fakülte Dekanı Prof. Dr. İlker Zeki Kurtoğlu, Almanya’dan getirilen yumurtalarla başlanan Mersin balığı yetiştiriciliğinde 14 yılı geride bıraktıklarını belirtti. Bölgeye ekonomik getirisi yüksek Sibirya ve Karaca Mersin balığı türlerini yetiştirdiklerini ifade eden Kurtoğlu, 250 milyon yıldır varlığını sürdüren bu türün, neslinin devamı için de çalıştıklarını kaydetti. Nesli tükenme tehlikesindeki Beluga Mersin balığının yüksek kolajen içeriği sayesinde medikal ve deri sektörleri için de değerli bir hammadde olduğunu vurgulandı.
KIRSAL KALKINMA VE YENİLİKÇİ TARIM
Başkan Metin, liman yatırımının yanı sıra, sanayicilerin karalahana, mısır, hamsi ve likapa gibi yöresel tarımsal hammaddelere sahip çıkmasıyla Rize’nin kırsal kalkınma sağladığını ve gastronomi şehirleri arasında fark yarattığını dile getirdi.
Ayrıca Metin, sadece Mersin balığı değil, bölge kültüründe yer alan tuzlanmış hamsi (ançüez) pazarında da iddialı olduklarını ve modern ançüez üretim tesisleri kurmayı hedeflediklerini sözlerine ekledi.
GASTRONOMİ VE KÜLTÜRÜN BULUŞMASI
Rize’nin zengin kültürel ve gastronomik dokusuna da yer verilen açıklamada Başkan Metin şunları söyledi:
“Köklü aile bağlarının temelini oluşturan Pazar ve bayram kahvaltılarında, muhlama, peynirli pide, kavurma, ev yapımı reçeller ve yayla ürünleri geniş sofraları süslüyor.
Geleneksel ağır lezzetlerin yanı sıra, likapa, kivi, mandalina, mısır ekmeği ve şeker ilavesiz Pepeçura gibi coğrafi işaretli ürünlerle hazırlanan “hafif” ve “sağlıklı” kahvaltı seçenekleri mümkün.
Osmanlı döneminde Rusya’ya giden Rizelilerin ekmekçilik ve pastacılığı öğrenmesiyle, bugün bölgedeki fırıncılığın temellerinin atıldığı ve Kolot peynirli ya da kavurmalı Rize pidesi, kel simit ve fındıklı baklava gibi lezzetlerin mutfak kültüründe önemli bir yere sahip.
Hammaddesi kendir olan Feretiko, yüksek ter emici ve çabuk kuruma özelliğiyle iş kıyafetlerinden ev tekstiline kadar geniş bir alanda kullanılıyor. Çaydan önceki dönemde Rize’nin önemli geçim kaynaklarından olan kendir üretimi, Rize’nin kültürel mirasını yansıtıyor.”
Başkan Metin, Rize gastronomisinin, kırsal turizmi ve doğal güzelliklerinin yanı sıra tarımsal üretimiyle de parlayan bir yıldız olacağını belirterek, iş insanlarını havyar ve diğer katma değerli ürünlerin ihracatına yatırım yapmaya davet etti.